پیچ خوردگی مچ پا

پیچ خوردگی مچ پا به آسیب‌دیدگی یکی یا چند رباط در مچ پا اشاره دارد. این اتفاق می‌تواند در حین فعالیت‌های مختلفی مانند پیاده‌روی، دویدن، پایین آمدن از پله یا سطح شیب‌دار، و یا در حین انجام تمرین‌های ورزشی و فعالیت‌های تناسب اندام رخ دهد. پیچ‌خوردگی می‌تواند به دو صورت چرخش مچ پا به داخل (معکوس) یا چرخش مچ پا به خارج (وارونه) اتفاق بیفتد. عدم درمان و بازتوانی مناسب پیچ‌خوردگی شدید، به‌ویژه در موارد زیر، می‌تواند عواقب ناخوشایندی به همراه داشته باشد: ضعیف شدن مچ پا، افزایش احتمال پیچ‌خوردگی مجدد، ناپایداری مزمن مچ پا و آرتروز مچ پا. در این مقاله از سایت فیزیوتراپی رایان به بررسی علت پیج حوردگی کچ پا و روش های درمان آن پرداخته شده است.

دلایل پیچ خوردگی مچ پا چیست؟

عوامل خطر پیچ خوردگی مچ پا:

• فعالیت‌هایی که نیازمند پریدن یا تغییر جهت‌های مکرر هستند: مانند پیاده‌روی، دویدن، بسکتبال، تنیس، فوتبال و…
• پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند: به‌خصوص در سطوح ناهموار
• افزایش سن: با افزایش سن، عضلات و رباط‌ها ضعیف‌تر شده و احتمال پیچ خوردگی مچ پا افزایش می‌یابد.
• سابقه پیچ خوردگی مچ پا: اگر قبلاً مچ پایتان پیچ خورده باشد، احتمال پیچ خوردگی مجدد آن بیشتر است.

عواقب عدم درمان صحیح پیچ خوردگی مچ پا:

• درد مزمن مچ پا: اگر پیچ خوردگی مچ پا به درستی درمان نشود، ممکن است درد آن تا مدت‌ها باقی بماند.
• آرتروز مچ پا: آسیب به غضروف مچ پا در اثر پیچ خوردگی می‌تواند منجر به آرتروز شود.
• ناپایداری مداوم: ضعف رباط‌ها در اثر پیچ خوردگی می‌تواند باعث ناپایداری مچ پا و پیچ خوردگی‌های مکرر شود.

علائم پیچ خوردگی مچ پا

علائم پیچ خوردگی مچ پا به دو دسته تقسیم می شود:

علائم اصلی:

• درد: دردی تیز و ناگهانی که در محل پیچ خوردگی احساس می‌شود.
• ورم: تورم در اطراف مچ پا، به دلیل التهاب و تجمع مایعات.
• کبودی: تغییر رنگ پوست در محل آسیب به دلیل خونریزی داخلی.
• مشکل در راه رفتن: ممکن است به دلیل درد و تورم، راه رفتن یا تحمل وزن روی مچ پا دشوار باشد.
• کاهش دامنه حرکتی: ممکن است نتوانید مچ پا را به طور کامل خم یا صاف کنید.

علائم ثانویه:

• بی‌حسی یا گزگز: ممکن است در پا یا انگشتان پا احساس بی‌حسی یا گزگز داشته باشید.
• گرم شدن پوست: ممکن است پوست اطراف مچ پا گرمتر از حد معمول باشد.
• سفتی مچ پا: ممکن است مچ پا سفت شده و حرکت آن دشوار باشد.
• صدای تق تق: ممکن است هنگام حرکت دادن مچ پا، صدای تق تق یا ساییدگی بشنوید.

در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، باید به پزشک مراجعه کنید:

• درد شدید: دردی که با گذشت زمان بدتر می‌شود یا با داروهای مسکن بدون نسخه بهبود نمی‌یابد.
• عدم توانایی در راه رفتن: اگر به دلیل درد یا تورم نمی‌توانید روی مچ پا وزن بگذارید.
• بی‌حسی یا گزگز شدید: اگر پا یا انگشتان پا شما بی‌حس شده یا به طور مداوم گزگز می‌کند.
• تورم شدید: اگر تورم مچ پا به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد یا بعد از چند روز کاهش نمی‌یابد.
• ناتوانی در خم یا صاف کردن مچ پا: اگر به دلیل درد یا سفتی نمی‌توانید مچ پا را به طور کامل خم یا صاف کنید.
• تغییر شکل مچ پا: اگر مچ پا شما به نظر می‌رسد که تغییر شکل داده یا از حالت عادی خارج شده است.

نکته: علائم پیچ خوردگی مچ پا بسته به شدت آسیب می‌تواند متفاوت باشد. در برخی موارد، علائم ممکن است در عرض چند روز یا چند هفته به طور کامل از بین بروند. اما در موارد شدیدتر، ممکن است برای بهبودی کامل به چند ماه زمان نیاز باشد.

روش های تشخیص پیچ خوردگی پا

ما در کلینیک رایان، بهترین کلینیک فیزیوتراپی در تهران می توانیم از طریق معاینه حضوری به تشخیص اولیه پیچ خوردگی مچ پای شما کمک کنیم.

آزمون SLL

ابتدا به بیمار گفته می شود که روی یک پا بایستند. اگر نتوانست 3 ثانیه بایستد، آزمایش خاتمه می یابد. در غیر این صورت، یعنی اگر می توانست 3 ثانیه بایستد ، به مرحله بعدی می رود. سپس به بیمار گفته می شود که پاشنه خود را در حالی که روی یک پا ایستاده است بالا بیاورد و فاصله بیش از 3 سانتی متر بین کف و پاشنه پا را حفظ کند. اگر می توانست این کار را سه بار انجام دهند، به مرحله بعد می رود. در نهایت، به بیمار گفته می شود که روی یک پا بپرد به طوری که انگشتان پاهایش از زمین جدا شود. اگر توانست این فعالیت را سه بار انجام دهد، آزمایش کامل است .

این آزمایش زمانی موفقیت آمیز تلقی می شود که بیمار بتواند کار را با یا بدون درد انجام دهد. اگر بیماران به دلیل درد یا ترس قادر به ادامه آزمایش نبودند، آزمایش خاتمه می‌یابد.

تست بلوک کلمن

فیزیوتراپ انعطاف پذیری عقب و جلوی پا را ارزیابی می کند

تصویربرداری با اشعه ایکس: برای بررسی وضعیت استخوان‌های مچ پا در صورتی که بهبودی در طی دوره فیزیوتراپی و توان‌بخشی حاصل نشود.
ام آر آی: در صورت مشکوک بودن پزشک به آسیب جدی رباط‌ها یا آسیب به سطح مفصل مچ پا.

روش های درمان پیچ خوردگی مچ پا

روش های درمان پیچ خوردگی مچ پا عبارتند از:

• مصرف دارو
• گچ گیری مچ پا
• انجام فیزیوتراپی(نظیر استفاده از کمپرس های یخ یا گیم ردی ، مدالیته های الکترونیکی, مگنت تراپی ، ماساژدرمانی و…)
• تمرین درمانی
• جراحی برای درمان پیچ خوردن مچ پا

درمان پیچ خوردگی مچ پا در فیزیوتراپی

درمان پیچ خوردگی مچ پا در فیزیوتراپی شامل 4 مرحله می باشد که عبارتند از:

1. در مرحله اول :  هدف اول کاهش درد و تورم و محافظت از رباط ها از آسیب بیشتر است بدین منظور :
2. اگر درد و تورم شدید دارید، در 24 تا 48 ساعت اول تا حد امکان به مچ پا استراحت دهید. در این مدت، پا و مچ پا را در آب سرد غوطه ور کنید، یا یک کیسه یخ بگذارید (حتما روی مچ پا را با یک حوله برای محافظت از پوست بپوشانید) به مدت 15 تا 20 دقیقه 5 تا 7  بار در روز،  تا زمانی که تورم شروع به فروکش کند.
3. در مرحله دوم : محافظت از مچ پا  به وسیله بانداز  و فیکس کردن ان در مچ پا  که از حرکت زیاد مچ جلوگیری کند
4. در مرحله سوم : بالاتر نگه داشتن پا از سطح بدن برای کاهش تورم ودرد .

یکی از سریع ترین و جدید ترین راه های کاهش تورم دستگاه گیم ردی هست  یکی از بروز ترین متد در فیزیوتراپی که اخیرا در معدود ترین فیزیوتراپی ها یافت می شود.

فیزیوتراپی رایان مفتخر است که مجهز به دستگاه گیم ردی و تمامی دستگاه های بروز دنیا است و در تمامی مراحل همراه شماست.

در مرحله چهارم:

تمرین درمانی روشی برای بازگرداندن دامنه حرکتی، قدرت و انعطاف‌پذیری است. پس از چندین روز بی‌حرکتی، بیمار با تشخیص فیزیوتراپیست یا پزشک متخصص، باید بعد از مدتی با انجام حرکات ورزشی، عضلات مچ را تقویت کند.

تمرین درمانی برای درمان پیچ خوردگی مچ پا در فیزیوتراپی

در ادامه مهم ترین تمرینات برای درمان پبچ خوردگی مچ پا معرفی شده است که عبارتند از:

تمرین اول برای درمان پیچ خوردگی مچ پا

کشش باند/حوله: روی زمین بنشینید و پاهای خود را دراز کنید. یک حوله،طناب یا بند را دور گودی پای خود حلقه کنید و حوله را بکشید تا پشت ساق پا کشیده شود. 5 ثانیه نگه دارید 12بار در سه مرتبه تکرار کنید

نوشتن حروف الفبای فارسی یا انگلیسی

روی یک مبل یا صندلی راحت بنشینید. پای خود را دراز کنید و حروف الفبا را در هوا با انگشت شست پا دنبال کنید. اگر درد نداشتید، می توانید این کار را 2 یا 3 بار تکرار کنید. این تمرین ملایم به شما کمک می کند تا مچ پای خود را در همه جهات حرکت دهید.

مچاله کردن حوله با انگشتان

روی یک صندلی بنشینید و پای آسیب دیده خود را روی حوله قرار دهید. حوله را با حلقه کردن انگشتان پا به سمت خود بکشید و سپس با استفاده از انگشتان پا، حوله را دور کنید

این کار را 2 تا 3 دقیقه تا 5 بار در روز انجام دهید.

با افزودن یک آیتم وزن دار به حوله، مانند کتاب یا کنسرو، می توانید این کار را به مرور زمان چالش برانگیزتر کنید

چرخش به داخل و خارج پا

کش را به پایه میز یا صندلی طوری فیکس کنید در سمت راست  شما باشد حال کش را داخل گودی پای راست قرار دهید  و مچ پا را  به سمت داخل بکشید 12 مرتبه در 3 سری این عمل را تکرار کنید و حال پای چپ را داخل کش مانند عکس تنظیم کنید و پا را به سمت خارج بکشید و 12 مرتبه در 3 سری تکرار کنید

در ادامه کش را بi پایه روبرویی صندلی یا میز فیکس کنید تا بتوانید چرخش به خارج پای راست و چرخش به داخل پایر چپ را به همین ترتیب انجام دهید .

گچ گیری مچ پا و مراقبت های استفاده از گچ

گچ گیری برای استخوان شکسته، پیچ خوردن یا پاره شدن رگ و پی و تاندون به کار می رود..هدف از گچ گیری، در واقع گچ گیری بی حرکت کردن قسمتی از بدن است و این بیحرکتی میتواند موجب التیام و ترمیم رباط آسیب دیده شود. با این حال درمان فقط محدود به مدتی بیحرکتی نیست .

• 1) در تایم قبل از انجام گچ گیری چیز سنگین بلند نکنید و همین طور رانندگی نکنید
• 2) ازخیس کردن گچ خود حتما جلوگیری کنید چون باعث ضعیف شدن گچ  می شود و استخوان شمارا دیگر به درستی حمایت نمی کند.
• 3) نکته مهمی که در اینجا مد نظر باید قرار داد این است که  بهتر است روکش های مخصوص گچ گیری را خریداری کنید تا هنگام شستشو یا حمام کردن، آنها را خشک نگه داردو همینطور قابل اعتماد تر است،
•  4) نسبت به استفاده از کیسه های پلاستیکی، سطل زباله، یا موارد مشابه برای خشک نگه داشتن ، زیرا این روش ها قابل اعتماد نیستند
• 5) از وجود پوشش در روی گچ  جلوگیری کنیدتا از عرق کردن که باعث اسیب به گچ میشود پیشگیری شود.
• 6) هر مفاصلی را که توسط گچ پوشانده نشده اند – مانند آرنج، زانو، انگشتان دست یا پا – ورزش کنید تا به بهبود گردش خون کمک .

عوارض گچ گرفتن چیست؟

سندرم کمپارتمان: حالتی است که بر اثر افزایش فشار بافتی در هر یک از اندام‌ها، درد در آن به وجود می‌آید. با افزایش فشار، جریان خون در بافت کاهش یافته و میزان اکسیژن در عضله و عصب کم می‌شود. در صورت عدم درمان، این سندرم می‌تواند منجر به آسیب‌های دائمی از جمله نکروز و از دست رفتن اندام شود.

سندرم عدم استفاده: در اثر عدم تحرک اندام در مدت زمان نسبتاً طولانی، قدرت عضلات ضعیف شده و عضله دچار آتروفی (کاهش حجم) می‌شود.

درمان پیچ خوردگی مچ پا در منزل

درمان پیچ خوردگی مچ پا در منزل شامل موارد زیر است:

• استراحت: تا زمانی که درد و تورم مچ پا از بین نرفته است، از آن استراحت کنید. از فعالیت هایی که باعث درد مچ پا می شوند، مانند دویدن یا پریدن، خودداری کنید.
• یخ: برای کاهش درد و تورم، مچ پا را به مدت 20 دقیقه در هر بار، چند بار در روز یخ بزنید.
• فشرده سازی: برای کاهش تورم، مچ پا را با بانداژ الاستیک بپیچید.
• بالا بردن: برای کاهش تورم، مچ پا را بالاتر از سطح قلب خود قرار دهید.
• داروهای مسکن: برای تسکین درد می توانید از داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید.

در اینجا چند نکته دیگر برای درمان پیچ خوردگی مچ پا در منزل آورده شده است:

• از قرار دادن مچ پا در معرض گرما خودداری کنید.
• از ماساژ دادن مچ پا خودداری کنید.
• اگر درد و تورم مچ پا شما پس از چند روز از بین نرفت، به پزشک مراجعه کنید.
• در برخی موارد، ممکن است برای درمان پیچ خوردگی مچ پا به درمان های پزشکی مانند فیزیوتراپی یا جراحی نیاز باشد.

پیچ خوردگی مچ پا چند روز طول میکشد؟

زمان بهبودی پیچ خوردگی مچ پا به شدت آسیب بستگی دارد. به طور کلی:

• پیچ خوردگی خفیف: 2 تا 3 هفته
• پیچ خوردگی متوسط: 4 تا 6 هفته
• پیچ خوردگی شدید: 6 تا 12 هفته

در اینجا چند علامت وجود دارد که می توانید از آنها برای تعیین شدت پیچ خوردگی مچ پا استفاده کنید:

• درد: درد شدید نشان دهنده پیچ خوردگی شدیدتر است.
• تورم: تورم زیاد نشان دهنده آسیب بیشتر به رباط ها است.
• کبودی: کبودی شدید نشان دهنده خونریزی داخلی بیشتر است.
• بی ثباتی: اگر هنگام راه رفتن یا ایستادن روی مچ پا احساس بی ثباتی می کنید، ممکن است پیچ خوردگی شدیدتر داشته باشید.

درباره مریم یزدیان

من دکتر مریم یزدیان متخصص فیزیوتراپی از دانشگاه شهید بهشتی هستم. شما میتوانید برای انجام انواع فیزیوتراپی به کلینیک فیزیوتراپی رایان مراجعه کنید.