دنده گردنی یا (Tos)

دنده گردنی یا “دنده‌های اضافی گردنی” یک ناهنجاری نادر است که در آن یک یا چند دنده اضافی در ناحیه گردن فرد شکل می‌گیرد. این وضعیت ممکن است بدون علائم باشد یا ممکن است مشکلاتی مانند درد، تورم و مشکلات عصبی ایجاد کند. دنده‌های گردنی می‌توانند بر ساختارهای اطراف مانند اعصاب و عروق خونی فشار وارد کنند و باعث علائمی مانند درد، بی‌حسی و ضعف در بازوها و دست‌ها شوند. در این مقاله، به بررسی علل، علائم، تشخیص و روش‌های درمان این عارضه می‌پردازیم.

علل و عوامل ایجاد دنده گردنی

دنده گردنی نتیجه یک ناهنجاری در تکامل جنینی است که در آن ساختارهای اسکلتی گردن به طور غیرعادی شکل می‌گیرند. به طور معمول، انسان‌ها هفت مهره گردنی دارند که هیچ دنده‌ای به آن‌ها متصل نیست. اما در برخی افراد، یک دنده اضافی می‌تواند از مهره‌های گردنی اول یا دوم رشد کند. این دنده‌های اضافی ممکن است به طور کامل شکل بگیرند یا به صورت جزئی باقی بمانند.علل دقیق ایجاد Tos هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما عوامل ژنتیکی و محیطی می‌توانند نقش داشته باشند. برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که وجود دنده گردنی ممکن است به ارث برسد و احتمال بروز آن در خانواده‌هایی که یکی از اعضای آن‌ها دارای این ناهنجاری است، بیشتر است.

علائم دنده گردنی

بیشتر افراد دارای Tos بدون علائم هستند و ممکن است تا زمانی که به دلایلی مانند عکسبرداری‌های پزشکی برای مشکلات دیگر مورد بررسی قرار نگیرند، از وجود این ناهنجاری آگاه نباشند. با این حال، در برخی افراد، Tos می‌تواند باعث ایجاد فشار روی عروق خونی یا اعصاب گردنی شود و علائمی را ایجاد کند که به عنوان “سندرم خروجی قفسه سینه” (Thoracic Outlet Syndrome) شناخته می‌شود. برخی از علائم شامل موارد زیر است:

درد و ناراحتی:

درد ممکن است در ناحیه گردن، شانه، یا بازوها احساس شود و معمولاً با حرکت تشدید می‌شود.

بی‌حسی و ضعف:

Tos می‌تواند باعث فشردگی اعصاب گردد و بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن یا ضعف در دست‌ها و بازوها ایجاد کند.

تورم و تغییر رنگ:

در مواردی که عروق خونی تحت فشار قرار می‌گیرند، ممکن است تورم و تغییر رنگ پوست در دست‌ها و بازوها مشاهده شود.

احساس خستگی در دست‌ها:

در برخی موارد، فعالیت‌های روزانه مانند بلند کردن اجسام یا کار با دست‌ها ممکن است باعث خستگی سریع دست‌ها شود.

سردرد:

فشردگی اعصاب می‌تواند باعث سردرد شود که به ویژه در ناحیه پشت سر و گردن احساس می‌شود.

تشخیص دنده گردنی

تشخیص Tos معمولاً با ترکیبی از بررسی علائم بالینی و تصویربرداری‌های پزشکی انجام می‌شود. اگر پزشک مشکوک به وجود دنده گردنی باشد، از تکنیک‌های زیر برای تأیید تشخیص استفاده می‌کند:

معاینه بالینی:

پزشک با بررسی علائم و تاریخچه پزشکی بیمار، به ارزیابی شدت و نوع علائم می‌پردازد. در صورت وجود درد یا بی‌حسی، پزشک ممکن است نواحی مختلف گردن و شانه را معاینه کند.

تصویربرداری رادیوگرافی:

عکسبرداری با اشعه ایکس یکی از روش‌های رایج برای مشاهده Tos است. این روش می‌تواند وجود دنده‌های اضافی را نشان دهد و به پزشک کمک کند تا ساختارهای استخوانی را بررسی کند.

تصویربرداری MRI یا CT اسکن:

در صورتی که نیاز به بررسی دقیق‌تر ساختارهای اطراف دنده گردنی باشد، MRI یا CT اسکن ممکن است تجویز شود. این تکنیک‌ها می‌توانند تصاویری با جزئیات بالا از عروق خونی، اعصاب و بافت‌های نرم ارائه دهند.

آزمایش‌های عملکردی:

در برخی موارد، پزشک ممکن است از آزمایش‌های عملکردی مانند تست‌های نروپاتیک برای ارزیابی عملکرد اعصاب و عروق در ناحیه گردن و شانه استفاده کند.

روش‌های درمان دنده گردنی

درمان Tos به شدت علائم و تأثیر آن‌ها بر کیفیت زندگی بیمار بستگی دارد. در مواردی که علائم خفیف یا بدون علائم هستند، ممکن است نیازی به درمان نباشد و فقط پایش دوره‌ای بیمار انجام شود. اما در مواردی که علائم شدیدتر هستند، روش‌های درمانی زیر ممکن است مورد استفاده قرار گیرند:

• درمان محافظه‌کارانه:

دارودرمانی:

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) و مسکن‌ها می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.

فیزیوتراپی:

تمرینات فیزیوتراپی می‌توانند به تقویت عضلات گردن و شانه و کاهش فشار بر اعصاب و عروق کمک کنند. همچنین، اصلاح وضعیت بدنی و تمرینات کششی ممکن است به بهبود علائم کمک کنند.

تزریق‌های درمانی:

در برخی موارد، تزریق کورتیکواستروئیدها به ناحیه‌های مبتلا می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند.

• درمان جراحی:

جراحی برداشتن دنده گردنی:

در مواردی که درمان‌های محافظه‌ کارانه مؤثر نباشند و علائم شدید باقی بمانند، جراحی ممکن است مورد نیاز باشد. در این روش، Tos برداشته می‌شود تا فشار بر اعصاب و عروق کاهش یابد.

ترمیم عروق یا اعصاب:

در صورتی که Tos باعث آسیب به عروق خونی یا اعصاب شده باشد، ممکن است جراحی ترمیمی نیز لازم باشد.

• درمان‌های تکمیلی:

ماساژ درمانی و طب سوزنی:

برخی بیماران ممکن است از روش‌های مکمل مانند ماساژ درمانی یا طب سوزنی برای کاهش درد و علائم استفاده کنند.

نتیجه‌گیری :

Tos یک ناهنجاری نادر است که می‌تواند بدون علائم یا با علائم مشخصی مانند درد، بی‌حسی و ضعف همراه باشد. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند. با توجه به پیچیدگی این وضعیت، همکاری نزدیک با پزشکان متخصص و استفاده از روش‌های مختلف درمانی می‌تواند به دستیابی به نتایج مطلوب کمک کند.

ده باور غلط در مورد Tos همراه با توضیحات تصحیحی ارائه شده است:

1. باور غلط: دنده گردنی همیشه باعث درد و مشکلات جدی می‌شود.
   تصحیح: بسیاری از افراد با دنده گردنی هیچ علائمی ندارند و ممکن است هرگز مشکلی را تجربه نکنند.
2. باور غلط: دنده گردنی همیشه نیاز به جراحی دارد.
   تصحیح: جراحی تنها در مواردی که علائم شدید هستند و درمان‌های غیرجراحی مؤثر نبوده‌اند، توصیه می‌شود.
3. باور غلط: Tos قابل پیشگیری است.
   تصحیح: دنده گردنی یک ناهنجاری مادرزادی است و قابل پیشگیری نیست، زیرا در مرحله تکامل جنینی شکل می‌گیرد.
4. باور غلط: دنده گردنی با افزایش سن بدتر می‌شود.
   تصحیح: شدت علائم دنده گردنی با افزایش سن تغییر نمی‌کند، اما عواملی مانند وضعیت بدنی می‌توانند بر شدت علائم تأثیر بگذارند.
5. باور غلط: هر کسی که دنده گردنی دارد، نیاز به درمان دارد.
   تصحیح: فقط افرادی که علائم قابل توجهی دارند، ممکن است به درمان نیاز داشته باشند. بسیاری از افراد بدون نیاز به درمان زندگی عادی خود را ادامه می‌دهند.
6. باور غلط: Tos همیشه در رادیوگرافی قابل مشاهده است.
   تصحیح: در برخی موارد، دنده گردنی ممکن است به طور کامل شکل نگرفته باشد یا در تصویربرداری معمولی به راحتی دیده نشود و نیاز به تکنیک‌های تصویربرداری پیشرفته‌تری مانند MRI باشد.
7. باور غلط: دنده گردنی باعث ایجاد سرطان می‌شود.
   تصحیح: هیچ ارتباطی بین دنده گردنی و سرطان وجود ندارد. این ناهنجاری یک مسئله استخوانی است و ارتباطی با رشد سرطانی ندارد.
8. باور غلط: Tos همیشه در دو طرف گردن وجود دارد.
   تصحیح: دنده گردنی می‌تواند در یک طرف یا هر دو طرف گردن وجود داشته باشد، اما وجود این عارضه در هر دو طرف نادر است.
9. باور غلط: افراد با دنده گردنی نمی‌توانند فعالیت‌های فیزیکی سنگین انجام دهند.
   تصحیح: بسیاری از افراد با Tos می‌توانند به طور طبیعی فعالیت‌های فیزیکی خود را ادامه دهند. محدودیت‌ها بستگی به شدت علائم و توصیه‌های پزشک دارد.
10. باور غلط: درمان Tos همیشه مشکل را به‌طور کامل برطرف می‌کند.
    تصحیح: درمان می‌تواند علائم را بهبود بخشد یا کاهش دهد، اما در برخی موارد ممکن است علائم به‌طور کامل از بین نرود و نیاز به مدیریت بلندمدت داشته باشد.