دستگاه CPM در فیزیوتراپی چه کاربردی دارد؟
دستگاه CPM چیست و چه کاربردی دارد؟ بدن انسان دستگاهی پیچیده با قابلیت حرکت مطابق شرایط مختلف محیطی و توان یادگیری بسیار بالاست. آسیب، بیماری و فرآیند سالمندی این قابلیت را تحت تاثیر قرار می دهند. متخصصان فیزیوتراپی با بهره گیری از دانش بیومکانیک، فیزیولوژي و سلول شناسی به بازگرداندن عملکرد دستگاه اعجاب آور بدن کمک می کنند. یکی از اصول اولیه فیزیوتراپی به حداقل رساندن عوارض آسیب اولیه با مراقبت از ناحیه مصدوم و حفظ شرایط مطلوب جهت بازسازی بافت ها و ارگان ها است.
در برخی آسیب ها تمایل فرد یا امکان انجام حرکت ارادی از بین می رود. در این شرایط انجام مرتب حرکات به شکل صحیح و با فرکانس مطلوب از عوارض بی حرکتی و اختلال در بیومکانیک مفاصل جلوگیری میکند و به ترمیم بافت، نگهداری خاطره ی حرکتی در مغز و حفظ انعطاف پذیری در بافت نرم کمک می کند و موجب کاهش التهاب در ناحیه درمان می شود.
دستگاه CPM چیست؟
دستگاه حرکت غیرفعال پیوسته (CPM) یک دستگاه موتوری است که به طور غیرفعال یک مفصل را در یک محدوده حرکتی از پیش تعیین شده با سرعت و جهت مشخص حرکت می دهد. این دستگاه ها ممکن است بعد از جراحی برای کاهش سفتی و بهبود دامنه حرکتی مفصل استفاده شوند. همچنین گاهی اوقات بعد از جراحی تعویض زانو استفاده می شوند، اما می توانند بعد از جراحی انواع مفصل از جمله آرنج، لگن یا شانه نیز استفاده شوند.
حرکات پسیو passive Motion یا حرکت غیرفعال حرکتی است که بواسطه ی اعمال یک نیروی خارجی و بدون کمک نیروی انقباض عضلات انجام می شود. در این نوع حرکت نیروی خارجی ممکن است توسط یک دستگاه نیروی جاذبه یا به کمک فرد دیگری یا قسمتی دیگر از بدن خود بیمار اعمال شود.
مراحل فیزوتراپی با دستگاه CPM
حرکت مفاصل با دستگاه CPM توسط شخص فیزیوتراپیست انجام می شود و شامل مراحل زیر می باشد:
1. معاینه و ارزیابی محدوده ی حرکتی
وقتی بیمار به دنبال راهی برای رفع محدودیت حرکتی خود است، فیزیوتراپیست باید در ناحیه دچار محدودیت حرکت، تمام ساختارها شامل مفاصل، عضلات، اعصاب، ساختارهای داخل و خارج مفصلی را معاینه و ارزیابی کند. این ارزیابی کامل، درمان را به سوی ساختارهای مناسب هدایت می کند و انتخاب بهترین روش برای رسیدن به اهداف درمانی را تسهیل می کند.
2. ارزیابی کمی
برای اندازه گیری دامنه ی حرکتی از گونیا، مترهای نواری و انواع مختلف انحراف سنج استفاده می شود و تجهیزات مختلف هر کدام اطلاعات متفاوتی از دامنه ی حرکتی در اختیار قرار می دهند.
3. ارزیابی کیفی
تکنیک های ارزیابی کیفی شامل لمس بافت نرم، ارزیابی حرکات فرعی و ارزیابی حس انتهایی، اطلاعات ارزشمندی درباره ی ماهیت و علل احتمالی محدودیت های حرکتی فراهم می کند.
روش های تست
برای تعیین اینکه کدامیک از بافت ها حرکت را محدود کرده اند، همچنین شناسایی موارد مرتبط با محدودیت حرکتی ارزیابی های زیر الزامیست:
- ارزیابی دامنه ی حرکتی فعال و غیرفعال
- آزمون قدرت و طول عضله
- ارزیابی میزان و کیفیت حرکت فرعی
- تست های تنش عصبی
ترکیب نتایج حاصل از آزمون دامنه ی حرکتی فعال و غیرفعال و آزمون مقاومت عضله کمک می کند تا بتوان محدودیت هایی را که ناشی از ساختارهای غیرقابل انقباض هستند از محدویت های ناشی از ساختارهای قابل انقباض تفکیک کرد.
منطق استفاده از CPM
تحقیقان نشان می دهد استراحت طولانی مدت یک مفصل پس از عمل جراحی بطور قابل ملاحظه ای خطر خشکی مفصل را افزایش می دهد که در نتیجه بیمار دچار مشکلات حرکتی قابل توجهی خواهد شد.
اجزای CPM چه چیزهایی هستند؟
هر دستگاه CPM مستقل از اینکه برای کدام مفصل طراحی شده است بطور کلی از ۳ قسمت تشکیل می شود:
- یک قسمت متحرک متشکل از تعدادی اهرم و یک بخش نگهدارنده ی اندام
- یک موتور الکتریکی و سیستم کنترل کننده ی آن، که اهرم ها را حرکت می دهد
- یک کنترل دستی برای کاربر که با استفاده از آن پارامترهای درمان مثل دامنه حرکتی، سرعت حرکت و زمان درمان را تنظیم کند.
انواع دستگاه های CPM بر اساس مفصل مربوطه:
- دستگاه cpm مفصل ران
- دستگاه cpm مفصل زانو
- دستگاه cpm مفصل مچ پا
- دستگاه cpm شست پا
- دستگاه cpm مفصل شانه
- دستگاه cpm مفصل آرنج
- دستگاه cpm مچ دست
- دستگاه cpm انگشتان دست
در این میان چون پاتولوژی های مفصل زانو شیوع بیشتری دارند، دستگاه هایی که بطور ویژه برای مفصل زانو طراحی شده اند، نسبت به سایر دستگاه ها بیشتر و پرکاربرد ترند.
همچنین دستگاه های CPM بر اساس نوع طراحی به سه مدل دسته بندی می شوند
- مدل اتصال آزاد: این دستگاه ها مشابه وقتی است که فیزیوتراپیست بطور دستی اندام بیمار را بگیرد و جرکت دهد. در این روش خود مفصل تحت حمایت قرار نمی گیرد بنابراین استفاده ارین مدل دستگاه برای حرکت دادن مفاصل بی ثبات مناسب نیست.
- مدل آناتومیک: در این مدل دستگاه به گونه ایست که سعی دارد حرکت طبیعیه مفصل مورد نظر و مفاصل مجاور آن را تقلید کند.این مدل مناسب ترین مدل برای حرکت دادن مفصل زانو است.
- مدل غیرآناتومیک: درین مدل هیچ تلاشی برای تقلید حرکت طبیعیه مفصل صورت نمی گیرد، در عوض در این مدل یک حرکت جبران کننده بین اندام بیمار و بخش متحرک CPM انجام می گیرد.
تاثیرات فیزیولوژيکی
حرکت مفصل توسط دستگاه CPM باعث می شود ساختارهای اطراف مفصل کشیده شوند و به این ترتیب با کاهش همارتروز و ادم، از خشکی مفصل جلوگیری شود. همچنین فشار مکانیکی غیرفعال و مداومی که به مفصل وارد می شود سبب فشردگی مینیسک و غضروف مفصلی می شود(فشردگی مفصل بهبود هم ترازی فیبرهای کلاژن را به دنبال دارد)، منجر می شود مایع سینوویال در مفصل منتشر شود(غضروف های مفصلی ساختارهایی بدون عروق خونی اندو حجم عمده ی تغذیه ی آنها ازطریق مایع سینوویال تامین می شود.)
کاربردهای درمانی
شما می توانید از دستگاه cpmدر موارد زیر استفاده کنید:
- آرتروپلاستی مفصل زانو
- جراحی بازسازیACL
- جراحی بازسازی غضروف مفصلی زانو
- محدودیت حرکتی در مفصل ران
- جراحی ترمیم روتاتور کاف
- چسبندگی کپسول مفصلی شانه
- آسیب های مفصل آرنج
- کاهش دامنه ی حرکتی مچ دست و انگشتان
- اسپاستیسیتی در بیماران همی پلژی
- دامنه ی حرکتی مفاصل پس از شکستگی ها
دستگاه های CPM بیشتر بعد از جراحی زانو استفاده می شوند. همچنین می توانید برای درمان مفاصل لگن، شانه و آرنج استفاده کنید. همچنین برای درمان کمردرد نیز استفاده می شود.
موارد منع استفاده از CPM
- شکستگی های بی ثبات مرتبط با مفصل مبتلا، به دلیل خطر جابجایی استخوان و تاخیر در جوش خوردن آن حین حرکت غیرفعال
- عفونت کنترل نشده مرتبط با مفصل مبتلا، بعلت خطر عوارض زخم و تاخیر در ترمیم
- اسپاسم و سفتی عضلانی
- فلج اسپاستیک زیرا حرکت آنتوگونیست ممکن است منجر به آسیب عضله شود.
چه مدت پس باید از دستگاه CPM استفاده کنید؟
مدت زمان استفاده از دستگاه CPM در فیزیوتراپی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- نوع جراحی: برای مثال، استفاده از CPM بعد از جراحی تعویض مفصل زانو معمولاً 4 تا 6 هفته طول می‌کشد، در حالی که بعد از جراحی شانه ممکن است 2 تا 4 هفته باشد.
- شدت جراحی:جراحی‌های پیچیده‌تر ممکن است به زمان بیشتری برای بهبودی نیاز داشته باشند و به تبع آن استفاده از CPM نیز طولانی‌تر خواهد بود.
- وضعیت بیمار: سلامتی عمومی، سن و سابقه پزشکی بیمار می‌تواند در روند بهبودی و زمان استفاده از CPM تاثیر بگذارد.
- دستورالعمل پزشک یا فیزیوتراپیست: آنها با توجه به شرایط شما، بهترین برنامه را برای استفاده از CPM تعیین می‌کنند.
به طور کلی، می توان گفت:
- حداقل زمان استفاده از CPM معمولاً 2 تا 3 هفته است.
- در بیشتر موارد، استفاده از CPM 4 تا 6 هفته طول می‌کشد.
- در برخی موارد، ممکن است تا 8 هفته یا بیشتر نیز نیاز به استفاده از CPM باشد.
دستگاه CPM در تهران
کلینیک فیزیوتراپی رایان، یکی از بهترین کلینیک‌های فیزیوتراپی در ونک تهران است. این کلینیک مجهز به پیشرفته‌ترین تجهیزات و دستگاه‌های فیزیوتراپی، از جمله دستگاه CPM است. دستگاه CPM یک دستگاه مکانیکی است که برای حرکت دادن اندام‌های آسیب‌دیده یا جراحی شده استفاده می‌شود. این دستگاه می‌تواند به کاهش درد، تورم و سفتی مفاصل کمک کند و همچنین به بهبود دامنه حرکتی کمک کند.
منبع: healthline.com
